Według definicji

Tolerancja i uzależnienie często rozwijają się równolegle, ale zależą od różnych mechanizmów. Według definicji przyjętej przez Światową Organizację Zdrowia uzależnienie jest stanem psychicznym, niekiedy też fizycznym, wynikającym z interakcji między ustrojem i lekiem; charakteryzuje się reakcjami behawioralnymi, w których występuje przymus ciągłego lub okresowego przyjmowania leku w celu wywołania jego efektu psychicznego lub usunięcia dyskomfortu spowodowanego jego brakiem. Aczkolwiek powyższa definicja podkreśla psychiczny komponent uzależnienia, nie mniej istotny – i wykazany w badaniach na zwierzętach – jest jego komponent fizyczny. Pobudzenia, określane jako zespół abstynencji. Typowym objawem jest nastroszenie sierści (piloerekcja) oraz charakterystyczna forma zachowania przypominająca otrząsanie się psa po wyjściu z wody (stąd angielska nazwa tego zjawiska: wet dog shaking). Objawy te ulegają nasileniu po wstrzyknięciu naloksonu. U myszy w klatce obserwuje się wtedy intensywne skakanie, którego częstość jest ilościowym wskaźnikiem abstynencji. U człowieka podobne objawy wchodzą w skład fizycznego komponentu uzależnienia. Należą do nich pocenie się, skurcze jelit, podniecenie i niepokój. W bardziej nasilonej postaci uzależnienia mogą występować bóle w różnych obszarach ciała. Objawy fizyczne uzależnienia są najsilniejsze po kilku dniach od przerwania przyjmowania morfiny, a potem stopniowo się zmniejszają.