Podrażnienie nocyceptorów
W doświadczeniach na zwierzętach i w badaniach u ludzi podrażnienie nocyceptorów, najczęściej skóry, wywołuje odruchy obronne zwane nocyceptywnymi. Na podstawie odruchów nocyceptywnych ocenia się czucie bólu u zwierząt, częściej nazywane wówczas nocycepcją. W odróżnieniu od innych rodzajów czucia, ból jest doznaniem mało precyzyjnym, o słabo wyrażonej lokalizacji, tak że dawniej był zaliczany do czucia protopatycznego. Czucie bólu nie ulega habituacji, podlega natomiast kontroli ze strony mechanizmów rdzeniowych i nadrdzeniowych (zlokalizowanych w pniu mózgu). I wreszcie ból jest zjawiskiem niejednorodnym; rozróżnia się wiele rodzajów bólu, o różnej roli biologicznej i o różnych mechanizmach neuronalnych. Istotne różnice zaznaczają się między bólem fizjologicznym patologicznym.