TLENKI NIEUPORZĄDKOWANE

We wszystkich dotychczas omawianych wytworach przyrody nieoży­wionej oraz realizowanych przez człowieka ich substytutach, cechą charakterystyczną było posiadanie przez minerał określonej struktury krystalicznej, czyli przestrzennie powtarzalnej konfiguracji układu atomów pierwiastków budujących minerał. Obok minerałów krystalicznych istnieją jeszcze w przyrodzie tlenkowe substancje mineralne zbudowane nieperio­dycznie, o strukturze nieuporządkowanej. W niektórych miejscach skorupy ziemskiej wydobywają się z jej głębin w sposób gwałtowny bądź spokojny stopione masy, które nazywane są lawą, tworząc albo stożki zwane wulkanami, albo też bardziej lub mniej rozległe pokrywy skał wylewnych. Lawy składają się ze stopionych tlenków krzemu, tlenków metali oraz gazów. Temperatura lawy wylewają­cej się na powierzchnię Ziemi wynosi 1270-1470 K, a w chwili krzepnięcia obniża się do około 920 K, przy czym lawy ubogie w krzemionkę (lawy bazaltowe) krzepną w temperaturach wyższych niż lawy w nią zasobne.