Bóle fantomowe i zespół fantomu

Ludzie, którym amputowano kończynę, niekiedy odczuwają nieistniejącą część ciała. Jeżeli odczuwanie to ma charakter doznań nie związanych z bólem (a więc dotykowych, proprioceptywnych), stan taki nazywa się zespołem fantomu. Jeżeli natomiast pacjent uskarża się na bóle w amputowanej kończynie, wówczas mamy do czynienia z bólami fantomowymi. Zespół fantomu i bóle fantomowe są obecnie uważane za dwa odrębne zjawiska, zależne od różnych mechanizmów fizjologicznych. Zespół fantomu jest związany z zakodowaną w mózgu informacją o schemacie ciała i świadczy, że wzorzec tego schematu może się utrzymywać w ośrodkach mózgowych mimo braku impulsacji z obwodu. Natomiast przyczyną bólów fantomowych są zmiany spowodowane przecięciem, w wyniku amputacji, nerwów czuciowych. Nerwy te stają się nadmiernie aktywne, tak że pobudzają je bardzo słabe bodźce.