Drogi i ośrodki czucia bólu

Aksony neuronów rogów grzbietowych rdzenia kręgowego tworzą drogi, którymi informacje są przenoszone do ośrodków czucia bólu w mózgu. Większość tych dróg jest skrzyżowana, tzn. przewodzi impulsy do ośrodków mózgowych po przeciwległej stronie ciała. Trzy główne drogi rdzeniowo-wzgórzowa (boczna), rdzeniowo-siatkowa i rdzeniowo-śródmózgowiowa, biegną w brzusznej części sznurów bocznych. Przebieg drogi rdzeniowo-wzgórzowej wykazuje różnice zależne od gatunku zwierzęcia. U naczelnych część jej włókien dochodzi do jądra brzusznego tylno-bocznego, a druga część do jąder śródblaszkowych wzgórza. Projekcja do jądra brzusznego tylno-bocznego wykazuje cechy organizacji somatotopowej szczególnego typu. Poszczególne części ciała są reprezentowane w postaci rozproszonych, izolowanych wysepek, utworzonych przez grupy neuronów wzgórza. Ponieważ wszystkie komórki należące do danej wysepki otrzymują impulsację z tego samego obszaru ciała, przypominają zespół podobny do kolumn spotykanych w okolicach sensorycznych kory mózgu. Z wysepek tych biegną projekcje do właściwego pod względem topograficznym miejsca okolicy czuciowej kory mózgu. Ta część drogi rdzeniowo-wzgórzowej przewodzi impulsy pochodzące głównie z włókien A5, a zatem związane z bólem ostrym (fizjologicznym). Somatotopowa organizacja tej drogi umożliwia ocenę lokalizacji miejsca zadziałania bodźca nocyceptywnego.